برگزاري نشست تخصصي مروري بر پژوهش، حفاظت و مرمت مسجد كبود تبريز

انجمن علمي مرمت بنا با همكاري معاونت پژوهشي دانشكده حفاظت و مرمت

برگزاري نشست تخصصي مروري بر پژوهش، حفاظت و مرمت مسجد كبود تبريز

سلسله نشست هاي علمي - پژوهشي دانشكده حفاظت و مرمت

انجمن علمي مرمت بنا با همكاري معاونت پژوهشي دانشكده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان درراستاي اهداف پژوهشي دانشكده حفاظت و مرمت و آشنايي و نقد و بررسي علمي اقدامات و مبادله تجربيات مرمتگران،نشست تخصصي را با عنوان مروري بر پژوهش، حفاظت و مرمت مسجد كبود تبريز در آبان ماه 1397 در دانشكده مرمت برگزار كرد . مسجد كبود تبريز ، فيروزه جهان اسلام، از شاهكارهاي هنر و معماري دوران پس از اسلام ايران است كه به دستور ابومظفر جهانشاه قراقويونلو بنا شده است. مسجد كبود يا مسجد جهانشاه تبريز يكي از آثار ارزشمند معماري ايراني به شمار مي‌رود. به لحاظ شيوه معماري از ساير نمونه‌هاي معماري مسجد متمايز است. اين مسجد با كاشي‌هاي معرق فيروزه‌اي و لاجوردي، انواع خطوط عالي مانند ثلث، نستعليق، نسخ و طرح‌هاي بديع هندسي واسليمي مورد توجه ارباب ذوق و هنر است. قدمت اين بنا به قرن نهم هجري قمري بازمي‌گردد و تنوع و ظرافت كاشي‌كاري و انواع خطوط و نقش‌هاي به كار رفته در آن و نيز زيبائي و هماهنگي رنگ‌ها به‌ويژه رنگ لاجوردي كاشي‌كاري‌هاي معرق سبب شده است تا به فيروزه اسلام شهرت يابد. اين بنا با نام‌هاي مختلف از جمله گوي مسجد (به تركي همان مسجد كبود)، مسجد شاه ¬جهان، عمارت و مسجد مظفريه معروف و مشهور بوده است.

در اين نشست تخصصي استاد عبدالرحمن وهاب زاده باستان شناس و مرمتگر با سابقه ميراث فرهنگي كه تجربه 45 سال حضور در اين عرصه را دارا هستند، پيرامون صد سال مرمت مسجد كبود تبريز به سخنراني پرداختند.

ايشان در ابتدا اين نكته را يادآور شدند كه هر اثري سايه اي است از شخصيتي كه آن را ساخته و پشت هر اثري كه شما را به تحسين وا مي دارد، شخص نهاني است كه ما كمتر به آن توجه مي كنيم.

ايشان اطلاعاتي را پيرامون سلسله قراقويونلوها و همچنين زمان سلطنت جهانشاه و باني مسجد عنوان كردند و از مسجد كبود تبريز به عنوان اثري نام بردند كه تمام عناصر و اجزاي آن سفارشي بوده است.

در ادامه استاد وهاب زاده پس از اشاره به مشاهدات سياحان و معماراني كه اين بنا را ديده اند، با بيان اينكه از سال 334 ه.ق تاكنون، شهر تبريز 27 بار زمين لرزه را تجربه كرده است، تصاويري از وضعيت اين مسجد در زمان هاي مختلف و پيش از آغاز مرمت را به حاضران نشان دادند.

سپس با بيان چگونگي مرمت در بخش هاي مختلف مسجد و در برخورد با تزئينات بي نظير آن، از بازسازي گنبد مسجد سخن گفتند كه در اثر حوادث روزگار كامل از بين رفته بود. ايشان با بيان اينكه استاد رضا معماران، معمار اين گنبد دو پوش بهم پيوسته بوده است، به وسيله تصاويري متعدد از مراحل ساخت و نيز ابعاد و اندازه هاي گنبد، روش ساخت آن را به طور كامل توضيح داده و عنوان كردند كه بر هيچ كس روشن نيست، فرم اصلي اين گنبد چگونه بوده و سپس مطالعات گسترده اي، استاد رضا اين گنبد را به ساده ترين شكل ممكن بازسازي نمود كه در عين سادگي، بسيار زيباست و مهارت استاد رضا جاني دوباره به اين بنا داد.

در پايان ايشان ضمن توصيه هايي به معماران و دانشجويان از آنان خواستند كه با حضور در كارگاه هاي فعال مرمت، ضمن كارآموزي و كسب تجربه، از دانش و تجربيات استادكاران ارزشند اين حرفه استفاده نموده و در راستاي بالابردن سطح دانش و تجربه عملي خود، تلاش نمايند. ايشان اين مورد را گوشزد كردند كه، يك شاه تنها سفارش دهنده ي اين بناهاي تاريخي بوده و تمام كار را، آن معماري انجام داده كه توانسته است بنايي را بسازد كه تا به امروز باقي بماند و تحسين همگان را برانگيزد.

در ادامه و پس از پاسخ گويي استاد وهاب زاده به سوالات حاضران، دكتر عيسي اسفنجاري با بيان اينكه مرمت مسجد كبود تبريز و به ويژه بازسازي گنبد آن، در گستره قوانين مرمتي زمان خود قابل نقد است، عنوان كردند كه شرايط امروز ما و مباني و متدولوژي هاي مرمت، تغييرات قابل توجهي كرده است.

در خاتمه اين نشست كه با حضور اساتيد، اعضاي هيئت علمي و دانشجويان دانشكده حفاظت و مرمت و همچنين علاقه مندان ديگر، مهندس پورنادري و دكتر اسفنجاري به نمايندگي از دانشگاه، ضمن قدرداني از حضور استاد عبدالرحمن وهاب زاده از ايشان تقاضا نمودند كه در فرصتي ديگر مجدداً به اصفهان تشريف آورند و دانشجويان و علاقه مندان را از تجربيات ارزنده خود بهره مند سازند.